Vaccinatieplicht voor werknemers: is dit toegestaan?
Begin 2021 was het moment eindelijk daar, het vaccineren tegen Covid-19 ging van start! Het vaccineren brengt enkele vraagstukken met zich mee, bijvoorbeeld de vraag of een werkgever zijn werknemers mag verplichten om zich te laten vaccineren en of een werkgever mag vragen naar het vaccinatiebewijs van werknemers. Over deze kwestie is het advies Ethische en juridische afwegingen COVID-19-vaccinatie uitgebracht door de Commissie Ethiek en recht van de Gezondheidsraad op 4 februari 2021.
Wettelijk kader
In de Grondwet en in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) vindt men mensenrechten. Iedereen heeft bijvoorbeeld het recht op vrijheid van godsdienst en op onschendbaarheid van het lichaam. Er mag alleen uitzondering worden gemaakt op deze rechten indien hiervoor een wettelijke bepaling bestaat.
Tevens zijn de eisen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap uit artikel 7:611 Burgerlijk Wetboek (BW) van belang. Omdat werknemer de grondrechten, wegens de verticale werking van de Grondwet, niet kan inroepen tegen zijn werkgever, zal werknemer dit moeten doen via de eisen uit artikel 7:611 BW.
Er bestaat dus geen expliciete wet die het de werkgever verbiedt gebruik te maken van een vaccinatieplicht.
Afwegingskader
De commissie heeft aanwijzingen gegeven, op grond waarvan een werknemer kan beoordelen of een vaccinatieplicht in dit geval toegestaan is. Er kan alleen om een vaccinatiebewijs worden gevraagd indien aan al deze voorwaarden is voldaan:
– Vaccinatiebewijzen moeten effectief en noodzakelijk zijn voor het bereiken van de beoogde doelstelling.
– Vaccinatiebewijzen moeten proportioneel zijn en de minst ingrijpende maatregel om de beoogde doelstelling te bereiken.
– Private partijen moeten potentiële schadelijke effecten van vaccinatiebewijzen minimaliseren.
– Vaccinatiebewijzen mogen niet leiden tot ongerechtvaardigde uitsluiting en discriminatie.
– Private partijen moeten zich houden aan de privacywetgeving.
– Private partijen moeten hun beleid periodiek evalueren.
Het lijstje is bepaald niet makkelijk toe te passen op een concrete situatie. De overheid is verplicht in te grijpen indien een werkgever aan zijn werknemers vaccinatiebewijzen eist, terwijl niet aan bovenstaande voorwaarden is voldaan.
Verplichte vaccinatie?
Het lijkt er dus op dat maar een klein deel van de werkgevers hun werknemers een vaccinatieplicht mag opleggen, omdat er maar in een beperkt aantal gevallen wordt voldaan aan de voorwaarden zoals hierboven weergegeven. Bij het toetsen aan de voorwaarden speelt de functie van werknemer een rol. Ik kan mij voorstellen dat indien iemand werkt met ouderen of mensen met een zwakke gezondheid een vaccinatieplicht sneller een gerechtvaardigd middel is, dan wanneer iemand weinig in aanraking komt met mensen tijdens het werk.
Er is sprake van een zeer casuïstische situatie en er kunnen dus moeilijk algemene uitspraken worden gedaan. Heeft u dus te maken met een situatie waarin uw werkgever een vaccinatiebewijs van u eist, neem dan vooral contact met ons op, zodat wij met u mee kunnen denken!
En als werknemer weigert zo’n bewijs te laten zien?
Als er al een vaccinatieplicht is, is ontslag het allerlaatste middel dat werkgever mag toepassen. De werkgever is verplicht op grond van goed werkgeverschap uit artikel 7:611 BW om eerst de minder ingrijpende mogelijkheden te bekijken, zoals een overplaatsing of functiewijziging.
Contact
Heeft u een vraag over de vaccinatieplicht? Bel ons of vul ons formulier in voor een halfuur kosteloos juridisch advies.
Bron: Advies Ethische en juridische afwegingen COVID-19-vaccinatie https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/02/04/ethische-en-juridische-afwegingen-covid-19-vaccinatie
